Najlepsza Farba do Podłogi Drewnianej: Ranking & Porady 2025

Zastanawiasz się, jak nadać swojej drewnianej podłodze drugie życie, chroniąc ją jednocześnie przed codziennym zużyciem?

Spis treści:

• Rodzaje Farby do Drewnianych Podłóg
• Jak Wybrać Farba do Podłogi Drewnianej?
• Najlepsza Farba do Podłogi Drewnianej: Trwałość
• Właściwości Farby do Podłogi Drewnianej
• Najlepsza Farba do Podłogi Drewnianej: Odporność na Ścieranie
• Jak Malować Podłogę Drewnianą Farba?
• Najlepsza Farba do Podłogi Drewnianej: Wykończenie
• Tanie Farby do Podłogi Drewnianej
• Jak Konserwować Podłogę Drewnianą Farba?
• Q&A: Najlepsza Farba Do Podłogi Drewnianej

Czy rzeczywiście istnieje jedna, uniwersalna "najlepsza" farba do podłogi, czy to raczej kwestia indywidualnych potrzeb i oczekiwań?

Jak pogodzić trwałość i estetykę z łatwością aplikacji i ewentualnymi kosztami? Odpowiedzi na te pytania, które często spędzają sen z powiek, znajdziesz w naszym artykule.

Analiza dostępnych na rynku farb do podłóg drewnianych ukazuje nam pewne kluczowe różnice, które mogą mieć znaczący wpływ na ostateczny efekt i żywotność naszej podłogi.

Zobacz także: Najlepsza Farba do Okien Drewnianych Zewnętrznych 2025

Farby akrylowe, choć kuszą ceną i szybkością schnięcia, oferują przyzwoitą trwałość, ale gorzej radzą sobie z wilgocią i intensywnym użytkowaniem.

Z kolei farby poliuretanowe, wyższa półka cenowa, błyszczą wyjątkową odpornością na ścieranie i wilgoć, co czyni je idealnym wyborem dla najbardziej wymagających miejsc, takich jak korytarze czy schody.

Farby lateksowe z kolei stanowią pewien kompromis, oferując dobrą elastyczność i są zazwyczaj najtańszą opcją, choć ich odporność może być niższa niż w przypadku dwóch pozostałych typów.

Zobacz także: Najlepsza farba do drewna na zewnątrz – poradnik 2025

Rodzaje Farby do Drewnianych Podłóg

Świat farb do podłóg drewnianych jest niczym kolorowy kalejdoskop możliwości, a zrozumienie podstawowych typów to pierwszy krok do podjęcia świadomej decyzji.

Obok tradycyjnych farb olejnych, które powoli ustępują miejsca nowocześniejszym rozwiązaniom, dominują farby akrylowe, poliuretanowe i lateksowe. Każda z nich ma swoje unikalne cechy, które warto poznać, zanim zdecydujemy się na konkretny produkt.

Nie jest to zwykłe malowanie ściany; podłoga jest narażona na zupełnie inne czynniki, dlatego dobór odpowiedniego typu farby ma kluczowe znaczenie dla jej przyszłości.

Farby akrylowe, często bazujące na wodzie, cieszą się popularnością ze względu na krótki czas schnięcia i niską emisję LZO (lotnych związków organicznych), co czyni je przyjaznymi dla środowiska i domowników.

Są też zazwyczaj łatwe w aplikacji, co może być kuszącą opcją dla osób, które planują samodzielne malowanie.

Ich główną zaletą jest dobra odporność na żółknięcie, co oznacza, że jeśli wybierzemy jasny odcień, nie musimy obawiać się nieestetycznych przebarwień z czasem.

Farby poliuretanowe, znane ze swojej niezrównanej wytrzymałości, są jak pancerny pancerz dla naszej podłogi.

Ich formuła sprawia, że są wyjątkowo odporne na ścieranie, zarysowania i uszkodzenia mechaniczne, a także na działanie wilgoci i środków chemicznych.

To sprawia, że są idealnym wyborem do miejsc o wysokim natężeniu ruchu, takich jak przedpokoje, kuchnie czy schody, gdzie podłoga jest najbardziej narażona na intensywne użytkowanie.

Farby lateksowe stanowią swoisty pomost między akrylowymi a poliuretanowymi, oferując coś z obu światów.

Są zazwyczaj bardziej elastyczne niż farby poliuretanowe, co może być zaletą na starszych, pracujących deskach podłogowych.

Ich odporność jest zazwyczaj dobra, choć może nie dorównywać tej oferowanej przez typowe produkty poliuretanowe, co jednak często rekompensowane jest przystępniejszą ceną.

Jak Wybrać Farba do Podłogi Drewnianej?

Wybór odpowiedniej farby do podłogi drewnianej to trochę jak selekcja najlepszego zawodnika do drużyny – musimy wziąć pod uwagę jego umiejętności i warunki, w jakich będzie grał.

Nie wystarczy spojrzeć na piękny kolor w katalogu; kluczowe jest zrozumienie przeznaczenia podłogi i oczekiwanego efektu końcowego.

Zastanówmy się, jakie obciążenia będzie musiała znieść, czy będzie narażona na wilgoć, a może na dziecięce pojazdy na kółkach?

Pierwszym krokiem jest ocena intensywności użytkowania podłogi.

Jeśli Twoja podłoga znajduje się w miejscu o niskim natężeniu ruchu, na przykład w rzadko używanej sypialni, możesz pozwolić sobie na większą swobodę w wyborze.

Jednakże, jeśli malujesz podłogę w salonie, korytarzu czy w kuchni, gdzie ruch jest ciągły i często dochodzi do kontaktu z piaskiem czy błotem, potrzebujesz czegoś znacznie bardziej wytrzymałego.

Drugim ważnym czynnikiem jest środowisko, w którym podłoga się znajduje.

Czy jest to pomieszczenie o podwyższonej wilgotności, jak łazienka czy piwnica? W takim przypadku kluczowa staje się odporność farby na wodę i pleśń.

Niektóre farby mogą puchnąć lub łuszczyć się pod wpływem wilgoci, dlatego warto zwrócić uwagę na dedykowane formuły wodoodporne.

Nie zapominajmy również o estetyce i wykończeniu, które chcemy osiągnąć.

Czy marzy Ci się matowe, naturalne wykończenie, czy może lekki połysk, który rozjaśni pomieszczenie? Różne rodzaje farb oferują różne efekty wizualne, a niektóre pozwalają na uzyskanie głębszych, bardziej nasyconych kolorów.

Ważne jest, aby farba pasowała nie tylko do podłogi, ale i do ogólnego stylu wnętrza.

Ostatecznie, warto zerknąć na swoje umiejętności malarskie i dostępny czas.

Niektóre farby są bardziej wybaczające błędy i łatwiejsze w aplikacji, co jest kluczowe dla początkujących majsterkowiczów.

Inne wymagają większej precyzji i doświadczenia, ale efekt końcowy może być wart dodatkowego wysiłku zapewniając nam najlepsza farba do podłogi drewnianej.

Najlepsza Farba do Podłogi Drewnianej: Trwałość

Kiedy mówimy o trwałości podłogi drewnianej pokrytej farbą, myślimy o jej zdolności do przetrwania prób czasu i ciągłego użytkowania, niczym dobrze zaprojektowany zegarek.

Najtrwalsze farby to te, które tworzą twardą, elastyczną powłokę, odporną na uszkodzenia mechaniczne, ścieranie i działanie czynników zewnętrznych.

To one zapewnią, że nasza podłoga będzie wyglądać świetnie przez wiele lat, zamiast wymagać regularnych poprawek.

W tym kontekście, niekwestionowanym liderem często okazują się farby poliuretanowe.

Ich gęsta struktura molekularna tworzy niezwykle twardą i odporną na ścieranie warstwę, która doskonale chroni drewno przed głębokimi zarysowaniami, otarciami i innymi uszkodzeniami mechanicznymi.

Są one zazwyczaj wybierane do powierzchni o wysokim natężeniu ruchu, takich jak korytarze, schody czy podłogi w miejscach publicznych, gdzie trwałość jest absolutnym priorytetem.

Nieco poniżej, ale wciąż z bardzo dobrym wynikiem, plasują się farby akrylowe o podwyższonej twardości, często formułowane z dodatkiem utwardzaczy lub w technologii dwuskładnikowej.

Chociaż mogą nie dorównywać poliuretanom w ekstremalnych warunkach, dla większości domowych zastosowań oferują wystarczającą trwałość i odporność na codzienne zużycie.

Warto szukać produktów typu "floor paint" lub "podłogowa", które są specjalnie zaprojektowane, aby sprostać tym wymaganiom.

Ważne jest, aby pamiętać, że trwałość farby nie zależy tylko od jej typu, ale także od jakości samej formuły oraz prawidłowego przygotowania podłoża i metody aplikacji.

Nawet najlepsza farba nie będzie trwała, jeśli zostanie nałożona na źle przygotowane drewno, lub jeśli proces malowania zostanie przeprowadzony po omacku.

Dlatego gruntowne przygotowanie powierzchni i ścisłe przestrzeganie zaleceń producenta to fundament trwałej powłoki.

Właściwości Farby do Podłogi Drewnianej

Każda farba do podłogi drewnianej, niczym narzędzie w rękach rzemieślnika, posiada zestaw specyficznych właściwości, które decydują o jej skuteczności i powodzeniu naszego projektu.

Zrozumienie tych cech pozwala dobrać produkt, który idealnie wpisze się w nasze potrzeby, od estetyki po praktyczne zastosowanie.

Kluczowe są tu takie aspekty jak przyczepność, elastyczność, odporność na chemię i wilgoć, a także wydajność.

Jedną z fundamentalnych właściwości jest przyczepność, czyli zdolność farby do silnego wiązania się z podłożem drewnianym.

Dobra przyczepność zapobiega łuszczeniu się i odchodzeniu powłoki, nawet pod wpływem codziennego użytkowania.

Jest to efekt zarówno składu chemicznego farby, jak i prawidłowego przygotowania powierzchni – odtłuszczenia, oczyszczenia i ewentualnego zagruntowania.

Elastyczność farby jest równie ważna, zwłaszcza w przypadku drewnianych podłóg, które naturalnie pracują pod wpływem zmian temperatury i wilgotności.

Farba, która jest zbyt sztywna, może pękać i tracić swoje właściwości ochronne.

Z kolei farby elastyczne lepiej adaptują się do ruchów drewna, zachowując swoją integralność i zapewniając długotrwały efekt estetyczny.

Odporność na chemikalia i wilgoć to kolejny kluczowy aspekt, szczególnie w pomieszczeniach takich jak kuchnie czy łazienki.

Produkty odporne na detergenty, środki czyszczące, a także na krótkotrwałe zalania, będą dłużej zachowywać swój pierwotny wygląd i chronić drewno przed szkodliwym działaniem wody.

Jest to szczególnie ważne dla zachowania higieny i łatwości pielęgnacji podłogi.

Wydajność farby, wyrażana zazwyczaj w metrach kwadratowych na litr, wpływa na ogólny koszt projektu.

Wysokowydajne farby pozwalają na pokrycie większej powierzchni przy tej samej ilości produktu, co może przynieść oszczędności, zwłaszcza przy malowaniu dużych przestrzeni.

Warto zawsze sprawdzić na opakowaniu zalecane zużycie i porównać je z innymi produktami.

Najlepsza Farba do Podłogi Drewnianej: Odporność na Ścieranie

Kiedy przeszukujemy rynek w poszukiwaniu tej jedynej, idealnej farby do naszej drewnianej podłogi, jedną z kluczowych cech, na którą powinniśmy zwrócić uwagę, jest jej odporność na ścieranie.

Wyobraźmy sobie podłogę w salonie, gdzie każdy krok zostawia swój ślad, jak ścieżka wydeptana w lesie, ale bez możliwości jej samoistnej regeneracji.

Właśnie tutaj na ratunek przychodzą farby oferujące najwyższą odporność na ścieranie.

To właśnie ta właściwość decyduje o tym, jak długo nasza podłoga będzie wyglądać jak nowa, nawet w miejscach o intensywnym natężeniu ruchu.

Farby o wysokiej odporności na ścieranie są zazwyczaj formułowane w taki sposób, aby tworzyć na powierzchni drewna twardą, gładką powłokę, która opiera się stopniowemu niszczeniu przez codzienne użytkowanie, piasek, żwir i nawet drobne kamienie przenoszone na butach. Najlepsza farba do podłogi drewnianej w tym aspekcie to ta, która przetrwa próbę intensywnego użytkowania.

W testach często sprawdzana jest odporność farby na cykle szlifowania lub na kontakt z różnymi materiałami ściernymi.

Produkty, które wypadają w nich najlepiej, to zazwyczaj te wieloskładnikowe, na bazie żywic poliuretanowych lub epoksydowych, które po utwardzeniu tworzą jednolitą i bardzo trwałą warstwę.

Warto zwrócić uwagę na specjalistyczne farby do podłóg, które są certyfikowane pod kątem odporności na ścieranie, co daje nam pewność co do ich parametrów.

Co ciekawe, wiele farb oferuje różne poziomy połysku, a ten może mieć pewien wpływ na postrzeganą odporność na ścieranie.

Powierzchnie matowe mogą czasami wydawać się bardziej podatne na widoczne ślady zużycia niż te o lekkim lub średnim połysku, ponieważ połyskujące wykończenie może lepiej maskować drobne rysy i przetarcia.

Jednakże, przy wyborze najważniejsza jest faktyczna twardość powłoki, a nie tylko jej wygląd.

Pamiętajmy, że nawet najbardziej odporna na ścieranie farba potrzebuje odpowiedniej pielęgnacji, aby maksymalnie wydłużyć jej żywotność.

Regularne zamiatanie, odkurzanie i unikanie szorstkich materiałów czyszczących może znacząco przyczynić się do utrzymania doskonałego stanu naszej podłogi malowanej farbą.

To połączenie jakości produktu i troski o niego, które daje najlepsze rezultaty.

Jak Malować Podłogę Drewnianą Farba?

Malowanie podłogi drewnianej farbą może wydawać się zadaniem prostym, jednak przygotowanie i sam proces malowania to prawdziwa sztuka, wymagająca precyzji i cierpliwości, niczym przygotowanie wykwintnego dania.

Chodzi o to, by każdy pociągnięcie pędzla było celowe, a efekt końcowy zachwycał nie tylko kolorem, ale i jakością wykonania.

Odpowiednie przygotowanie powierzchni i technika malowania to podstawa, aby nasza podłoga zyskała nowy, piękny wygląd i była chroniona przez lata.

Pierwszym i absolutnie kluczowym krokiem jest gruntowne przygotowanie podłogi.

Drewno musi być czyste, suche i odtłuszczone. Oznacza to pozbycie się starych lakierów, farb, wosków, a także ewentualnych zabrudzeń i kurzu.

Często konieczne jest delikatne zeszlifowanie powierzchni, aby zapewnić lepszą przyczepność nowej farby. Wszelkie nierówności i ubytki warto uzupełnić masą szpachlową do drewna.

Po przygotowaniu powierzchni i odpyleniu, kluczowe jest zagruntowanie. Odpowiedni grunt nie tylko zwiększy przyczepność farby, ale także wyrówna chłonność drewna i ochroni je przed wilgocią.

Wybór gruntu powinien być dopasowany do rodzaju farby, którą zamierzamy zastosować, aby zapewnić maksymalną kompatybilność i trwałość powłoki.

Sam proces malowania wymaga cierpliwości i systematyczności.

Zazwyczaj zaleca się nałożenie dwóch lub trzech cienkich warstw farby, zamiast jednej grubej.

Pozwoli to na uzyskanie bardziej jednolitego krycia i uniknięcie zacieków czy smug.

Między kolejnymi warstwami farby należy zachować odpowiedni czas schnięcia, sprawdzając zalecenia producenta na opakowaniu.

Warto również pomyśleć o narzędziach.

Do malowania podłóg świetnie sprawdzają się wałki z krótkim włosiem nakładające cienką, równomierną warstwę farby.

W trudno dostępnych miejscach, rogach czy przy krawędziach, niezastąpiony będzie pędzel o odpowiedniej szerokości.

Pamiętajmy o zabezpieczeniu ścian i mebli folią malarską, aby uniknąć przypadkowych zabrudzeń.

Najlepsza Farba do Podłogi Drewnianej: Wykończenie

Po wybraniu odpowiedniego rodzaju farby, kolejnym ważnym krokiem jest decyzja o jej wykończeniu, które nada naszej podłodze ostateczny charakter, niczym wisienka na torcie.

To właśnie połysk lub jego brak decyduje o wizualnym odbiorze pomieszczenia, a także wpływa na praktyczne aspekty użytkowania podłogi.

Wybór wykończenia powinien być przemyślany, aby idealnie komponować się z resztą wnętrza.

Najpopularniejsze wykończenia to matowe, satynowe i błyszczące, a każde z nich oferuje inne wrażenia wizualne i użytkowe.

Wykończenie matowe doskonale ukrywa drobne niedoskonałości na powierzchni i nadaje drewnu naturalny, subtelny wygląd, który pasuje do wielu stylów wnętrzarskich.

Jest to często wybór dla osób ceniących sobie minimalizm i elegancję.

Wykończenie satynowe, często określane jako „półmat” lub „półbłysk”, stanowi złoty środek między matowym a błyszczącym.

Nadaje podłodze delikatny, subtelny połysk, który odbija światło w przyjemny sposób, rozjaśniając pomieszczenie, ale nie jest na tyle intensywny, by eksponować każdą niedoskonałość.

Jest to bardzo uniwersalne rozwiązanie.

Wykończenie błyszczące, czyli „wysoki połysk”, nadaje podłodze efekt lustrzanej tafli, która potrafi optycznie powiększyć pomieszczenie i nadać mu luksusowego charakteru.

Jednakże, wysoki połysk bardzo wyraźnie uwypukla wszelkie nierówności, rysy czy zabrudzenia, przez co wymaga największej staranności w aplikacji i późniejszej pielęgnacji.

Warto również pamiętać, że stopień połysku może wpływać na postrzeganą trwałość i odporność na ścieranie.

Powłoki błyszczące często mają tendencję do łatwiejszego mechacenia się, podczas gdy matowe, choć mogą wydawać się bardziej podatne na zabrudzenia, mogą lepiej maskować drobne rysy, dzięki swojej strukturze.

Ostateczny wybór zależy od naszych priorytetów i estetycznych preferencji.

Tanie Farby do Podłogi Drewnianej

Szukanie „tanich” farb do podłogi drewnianej to często pole minowe, gdzie pozorna oszczędność może szybko przerodzić się w dodatkowe koszty i frustrację.

Niestety, produkty o najniższej cenie rzadko kiedy oferują zadowalającą trwałość i jakość wykonania, sprawiając, że podłoga szybko traci swój urok.

Warto jednak wiedzieć, gdzie szukać, by znaleźć dobry kompromis między ceną a jakością.

Najczęściej spotykane w niższym segmencie cenowym są farby lateksowe i niektóre wodne farby akrylowe.

Mogą one oferować przyzwoity efekt wizualny i być stosunkowo łatwe w aplikacji, jednak zazwyczaj mają niższą odporność na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne w porównaniu do droższych odpowiedników.

Ich żywotność może być krótsza, co w dłuższej perspektywie oznacza konieczność wykonania poprawek lub ponownego malowania.

Przy wyborze tańszych opcji, kluczowe jest dokładne przestudiowanie etykiety i zwrócenie uwagi na informacje dotyczące przeznaczenia farby.

Szukajmy oznaczeń typu „do podłóg” lub „do powierzchni narażonych na ścieranie”.

Unikajmy farb uniwersalnych, które nie są specjalnie dedykowane do malowania podłóg, ponieważ mogą nie sprostać wymaganym obciążeniom.

Często można znaleźć atrakcyjne oferty promocyjne i wyprzedaże znanych producentów, które pozwalają na zakup lepszej jakości farby w niższej cenie.

Warto śledzić oferty sklepów budowlanych i porównywać ceny, aby trafić na okazję.

Czasami niewielka dopłata do farby o lepszych parametrach może okazać się znacznie bardziej opłacalna w dłuższej perspektywie.

Pamiętajmy, że nawet wybierając tańszą farbę, prawidłowe przygotowanie podłoża i technika malowania mają ogromny wpływ na efekt końcowy i trwałość powłoki.

Lepiej nałożyć starannie dwie warstwy dobrego jakościowo produktu dostępnego w promocji, niż eksperymentować z najtańszymi farbami, które mogą nas rozczarować.

Rozsądny wybór to klucz do sukcesu.

Jak Konserwować Podłogę Drewnianą Farba?

Po długich i żmudnych pracach związanych z malowaniem drewnianej podłogi, pojawia się kluczowe pytanie: jak teraz zadbać o nią, aby efekt naszej pracy cieszył oko jak najdłużej?

Konserwacja pomalowanej podłogi to nie rocket science, ale wymaga regularności i zastosowania odpowiednich metod, niczym regularne przeglądy samochodu, który ma nam służyć latami.

Dbanie o nią pozwoli zachować jej piękno i funkcjonalność na długie lata.

Podstawą jest regularne i delikatne czyszczenie.

Codzienne zamiatanie lub odkurzanie za pomocą miękkiej szczotki lub końcówki do parkietu usunie kurz i drobne zanieczyszczenia, które mogą działać jak drobny papier ścierny.

Unikajmy jednak odkurzaczy z mocnym ssaniem i twardymi szczotkami, które mogą porysować powłokę farby.

Przy większych zabrudzeniach, stosujmy metodę na wilgotno, a nie na mokro.

Używajmy dobrze wyciśniętego mopa lub ściereczki z mikrofibry, nasączonej łagodnym środkiem czyszczącym przeznaczonym do podłóg malowanych lub lakierowanych.

Unikajmy silnych detergentów, rozpuszczalników, czy środków zawierających amoniak, które mogą uszkodzić lub odbarwić warstwę farby.

W miejscach o najwyższym natężeniu ruchu, takich jak wejścia do pomieszczeń czy korytarze, warto rozważyć zastosowanie dywaników lub wycieraczek.

Pozwoli to ograniczyć przenoszenie piasku, żwiru i błota bezpośrednio na pomalowaną powierzchnię, chroniąc ją przed nadmiernym ścieraniem i zarysowaniami.

To prosty, a zarazem skuteczny sposób na utrzymanie podłogi w świetnym stanie.

Unikajmy również przestawiania ciężkich mebli bezpośrednio po pomalowanej podłodze.

Zawsze używajmy filcowych podkładek pod nóżki mebli, a w przypadku chęci przestawienia czegoś ciężkiego, zastosujmy specjalne maty ochronne lub podłogi podkładki.

Pozwoli to zapobiec wgnieceniom i zarysowaniom, które mogą trwale uszkodzić powłokę farby.

Q&A: Najlepsza Farba Do Podłogi Drewnianej

• Jaką farbę wybrać do malowania podłogi drewnianej?

  Najlepsza farba do podłogi drewnianej powinna charakteryzować się wysoką odpornością na ścieranie, zarysowania i wilgoć. W zależności od oczekiwanego efektu i intensywności użytkowania, można wybrać farby akrylowe, olejne lub poliuretanowe. Farby akrylowe są łatwe w aplikacji i szybkoschnące, podczas gdy farby olejne oferują większą trwałość i głębię koloru. Farby poliuretanowe są najbardziej odporne i idealnie nadają się do miejsc o dużym natężeniu ruchu.

• Czy farba do podłóg drewnianych jest bezpieczna dla zdrowia?

  Większość nowoczesnych farb do podłóg drewnianych jest formułowana z myślą o bezpieczeństwie. Warto wybierać produkty o niskiej zawartości lotnych związków organicznych (VOC), które są mniej szkodliwe dla zdrowia i środowiska. Po pomalowaniu podłogi, zaleca się zapewnienie dobrej wentylacji pomieszczenia, aby umożliwić pełne utwardzenie farby i uwolnienie wszelkich pozostałych oparów.

• Jak przygotować podłogę drewnianą przed malowaniem?

  Kluczowe dla trwałości i estetyki malowania jest odpowiednie przygotowanie podłogi. Przede wszystkim należy oczyścić ją z kurzu, brudu i tłuszczu. W przypadku starych powłok lakierniczych zaleca się ich usunięcie poprzez szlifowanie. Upewnij się, że powierzchnia jest sucha i gładka przed nałożeniem pierwszej warstwy farby. Ewentualne nierówności można wyrównać masą szpachlową do drewna.

• Ile warstw farby należy nałożyć na podłogę drewnianą?

  Zazwyczaj zaleca się nałożenie dwóch lub trzech cienkich warstw farby, aby uzyskać równomierne krycie i maksymalną trwałość. Pomiędzy kolejnymi warstwami należy odczekać odpowiedni czas na wyschnięcie, zgodnie z zaleceniami producenta. Po nałożeniu ostatniej warstwy, należy pozostawić podłogę do pełnego utwardzenia, zanim zacznie się z niej korzystać w zwykły sposób.